Het is nog donker, de matroos werpt in een geoefende beweging zijn lijn rond een bolder. De scheepsmotoren worden in hun achteruit gezet. Na een week op zee arriveren de kotters van Jaczon weer in Scheveningen. Het ruim van het schip vol tong, tarbot, schol en andere vis. Op het dek staat een gevulde stinkende big bag met afval. Ons afval.
Iedere week vlak voor het weekend worden in 12 havens in Nederland big bags aangeleverd met afval uit zee. Jaarlijks gaat het om een hoeveelheid van iets meer dan 300.000 kilogram. Dit afval wordt verzameld tijdens het vissen door de bemanning van meer dan 100 kotters. Op deze manier wordt de Noordzee schoner, maar spoelt het afval ook niet aan op de stranden. Recent besloot ook Rederij Jaczon, dochteronderneming van Cornelis Vrolijk, mee te doen. Met de deelname worden deze week nog eens 13 schepen toegevoegd aan de Fishing for Litter vloot.
Schone zee voor goede kwaliteit vis
Het internationale visserijbedrijf Cornelis Vrolijk is actief in de vangst, kweek, verwerking en verkoop van vis, visproducten en garnalen. Zij leveren hierbij een belangrijke bijdrage aan de voedselzekerheid van miljoenen mensen, maar erkennen ook hun verantwoordelijkheid voor het behoud van gezonde visbestanden, het minimaliseren van de milieubelasting en goede arbeidsomstandigheden.
Vaak wordt de visserij genoemd als mede veroorzaker van de vervuiling van zeeën en oceanen. In de Stille Oceaan zou ruim 46% van het afval bestaan uit visnetten. In de Noordzee is het beeld echter heel anders. Netten zijn te kostbaar om te verliezen en de vissers zijn bewust bezig met afval. Tijdens een bijeenkomst op vrijdag 6 juli waarin de vissers werden geïnformeerd over het project Fishing for Litter vertelden zij met nadruk dat huisvuil en ander afval niet overboord gaat. Ook al neemt het ruimte in beslag en gaat het soms stinken. “Netwerk wordt sowieso steeds minder opgevist. En wanneer dit gebeurt gaat het vaak om exemplaren van meer dan 20 jaar oud. Wat we wel veel in onze netten vinden is troep van het strand, zoals blikjes en plastic. Vooral als we dicht langs de kust varen.”
Dhr. Pronk haalt het afval op in de haven en geeft iedere visser een afschrift van de hoeveelheid opgehaald afval.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Het project Fishing for Litter wordt gecoördineerd door KIMO, de Vereniging van Kustgemeenten. Binnen de organisatie is ook het secretariaat gehuisvest van de Green Deal Visserij voor een Schone Zee. Hierin nemen 20 partijen gezamenlijk verantwoordelijkheid tot afvalpreventie, afvalmanagement en afgiftemaximalisatie. Zo wordt er gewerkt aan de verbetering van afvalvoorzieningen aan boord van vissersschepen en integraal afvalbeheer in havens. Dit betekent dat er in steeds meer havens zoveel mogelijk afvalstromen gescheiden in één container kunnen worden aangeleverd. Door vooraf te scheiden zijn er meer recyclemogelijkheden.
Terwijl in Scheveningen de geveilde verse vis wordt ingeladen in koelvrachtwagens, worden de big bags opgehaald door Dirk Pronk van Westkust Haven- en Duikservice. Deze rijdt het vuil uit zee naar de Haven Ontvangst Voorziening. Ondertussen zijn de vissers begonnen aan het onderhoud van de netten: vispluis wordt vervangen en netten gerepareerd. Het oude vispluis gaat in speciale zakken en netwerk wordt los bij de container geplaatst. Pluis en visnetten worden door afvalinzamelaar Bek en Verburg gereinigd en kunnen direct daarna verwerkt worden tot nieuwe producten. Het Fishing for Litter afval wordt gescheiden in 180 afvalstromen en tot wel 95% gerecycled.
Oude netten worden sokken
Recentelijk startte het visserijbedrijf Cornelis Vrolijk ook de samenwerking met Green Deal partner Healthy Seas. Dit initiatief zorgt ervoor dat oude visnetten omgezet worden in een hoge kwaliteit garen, welke gebruikt wordt in badkleding, vloerbedekking en sokken. Healthy Seas verzamelde in 2017 in 3 Nederlandse visserijhavens een recordaantal netten met een totaal gewicht van 143 ton. Hiervan kunnen honderdduizenden sokken gemaakt worden. In maart 2018 werd de eerste lading van 25 ton oude netten bij Cornelis Vrolijk opgehaald.
Veel van het afval dat is zee ligt is niet afkomstig van de maritieme sector maar van land. Ruim 70% komt via rivieren of direct van het strand in de Noordzee. Binnen de Green Deal Visserij voor een Schone Zee en het project Fishing for Litter wordt hard gewerkt de Noordzee en de vissershavens schoon te maken en te houden. De vis die gevangen wordt ontwikkelt zich het beste in een schone en gezonde omgeving en geen enkele schipper is blij met plastic troep in zijn visnet. Vissers nemen daarom hun verantwoordelijkheid. Ze houden de Noordzee schoon en voorkomen zo ook dat de stranden vervuild raken met afval uit zee.
Robert Steenbergen van het initiatief Healthy Seas presenteert sokken gemaakt van oude visnetten.