Veruit het grootste deel van het marine zwerfafval bestaat uit Plastic, sinds de petrochemische plastics in de jaren 60 werden toegepast voor heeft plastic een vogelvlucht genomen. Plastic is nu niet meer weg te denken, maar levert ook veel problemen doordat het slecht afbreekt en niet van hernieuwbare grondstoffen wordt vervaardigd. Een oplossing die we steeds vaker horen is Bio plastic, maar wat is dat nu en is het ook duurzaam en milieu vriendelijk? Voor antwoorden op deze vragen heeft KIMO contact gezocht met Food en Bio Based Research een onderzoeksinstituut aan de universiteit Wageningen.
Polymeren
Plastics zijn polymeren, maar ook hout, katoen en veel andere natuurlijke producten zijn polymeren. Plastics (kunststoffen) zijn kunstmatig gefabriceerde polymeren, ofwel door de mens gemaakt. Het merendeel hiervan wordt gemaakt van fossiele grondstoffen zoals aardolie, maar men kan ook kunststoffen van biologische vernieuwbare producten maken. Dit zijn geen recente ontdekkingen. De eerste kunststoffen, celluloid en cellofaan, werden namelijk al tijdens de industriële revolutie ontwikkeld en waren op basis van hout. Hiermee waren dit dus eigenlijk al bio plastics.
Bio Plastic
In het bovenbeschreven stuk staan bio plastics benoemd als plastics van biologisch materiaal. De vraag is, zijn deze ook biologisch afbreekbaar. Het antwoord is, niet per definitie. Het gecompliceerde aan de term Bio Plastic is dat die wordt toegepast op twee soorten plastics, namelijk plastics die van een biologische grondstof zijn gemaakt. Deze worden voor de volledigheid Biobased plastics genoemd. De andere groep zijn de plastics die biologisch afbreekbaar/ degradeerbaar zijn. Dit wil zeggen dat ze door bacteriën kunnen worden omgezet in water en koolstof. Deze worden voor de volledigheid Biodegradable genoemd.
Om het nu nog verder te compliceren zijn er zowel Biobased plastics die biologisch afbreekbaar zijn als biobased plastics die niet biologisch afbreekbaar zijn. Daarnaast zijn er Biodegradable plastics van zowel biologisch materiaal als van fossiele grondstoffen. Deze vallen daarmee allemaal onder de noemer Bio Plastics, vandaar dat het belangrijk is om het verschil te maken tussen een biologische oorsprong en een biologisch einde.
Een andere groep plastics die hier nog niet zijn besproken zijn de zogenaamde oxo degradables, deze hebben een erg misleidende naam aangezien ze niet volledig degraderen, maar gewoon uit elkaar vallen. In plaats van koolstof en water blijven hier heel veel microplastics over. Je zou dit kunnen vergelijken met een kralenketting. In plaats van dat de kralen vergaan vergaat de ketting die de kralen verbind en blijven de kralen gewoon bestaan. Dit product kent eigenlijk alleen maar nadelen, aangezien het in de natuur niet vergaat en zorgt voor veel microplastics die nauwelijks op te ruimen zijn. Wanneer het echter bij het plastic afval komt zorgen de additieven die het plastic uit elkaar laten vallen ervoor dat het gerecycleerde afval van inferieure kwaliteit is.
Bio degradable
De mate waarin een bio degradable plastic daadwerkelijk vergaat is daarnaast afhankelijk van het milieu waarin het zich bevindt. In een composteermachine is het klimaat optimaal, in de vrije natuur ligt dit anders en zal het composteren langer duren. Terwijl de meeste plastics in het water helemaal niet afbreken. Waarbij zout water nog meer problemen mee brengt als zoet. In deze milieus is dermate weinig zuurstof en in de tweede dermate veel zout dat het voor veel bacteriën niet mogelijk is er te (over)leven. Al bestaan er inmiddels zelfs plastic die in zout water degraderen.
De oplossing?
Biodegradable plastics bieden een prachtige uitkomst voor producten waarvan het gebruik inherent is aan slijtage en verlies. Zoals drainage buizen voor nieuw geplante bomen die onder de boom blijven zitten, of visnetten die slijten in het water. Om echter verpakkingen te maken van biodegradables zodat het niet erg is als ze in de natuur komen kan echter verkeerde consequenties hebben. Nu al gooien veel mensen fruitschillen gewoon op straat of in de natuur omdat het toch vergaat, maar ook hier kan soms 3 jaar overheen gaan. Daarnaast geeft het een slordige uitstraling.
Het is dan ook het beste eerst in te zetten op zoveel mogelijk recyclage en de circulaire economie, waarbij de consument zich aan wend afval te scheiden en netjes te verwerken. Waarbij de oude methode van statiegeld een hoop op zou kunnen leveren. Natuurlijk zou het, het mooist zijn als de materialen die hiervoor worden gebruikt wel biobased zijn en de juiste materialen biodegradable. Echter zelfs met deze grote stappen is de stap van productie, consumptie, afvaleconomie naar een circulaire economie hard nodig.